Արմավիր. երթուղին և տեսարժան վայրերը․ ինչո՞վ է հայտնի քաղաքը

Հայաստանը աշխարհի հնագույն երկրներից է, ուստի հայկական շատ քաղաքներ բնակեցված են եղել դեռևս մեր թվարկությունից առաջ : Բայց Արմավիրը միանշանակ առանձնանում է մյուս հնագույն բնակավայրերից։ Այն եղել է Հայաստանի առաջին մայրաքաղաքը, որտեղ թագավորել է առասպելական Հայկազունիների տոհմը։ Տեսնենք, թե ինչպիսին էր Արմավիրը և ինչպես է ապրում այսօր։

Բովանդակություն

1. Արմավիր քաղաքի պատմությունը
2. Ինչպե՞ս հասնել քաղաք
3. Ի՞նչ անել Արմավիրում և շրջակայքում

Արմավիր քաղաքի պատմությունը

Ըստ պատմիչ Մովսես Խորենացու Հայկ Նահապետի թոռը՝ Արամայիս թագավորը մի բնակավայր է հիմնադրել և անվանել իր անունով՝ Արմավիր։ Դա մոտավորապես մ.թ.ա. 1980 թվականն էր։ Իսկ մ.թ.ա 331 թվականին քաղաքը դարձել է Հայաստանի մայրաքաղաքը։

Այն մի քանի անգամ փոխել է իր անունը։ Արմավիրը հայտնի էր Արգիշտիխինիլի անունով, երբ թագավորում էր Արգիշտի Ա-ն, սելջուկ թուրքերը Արմավիրը կոչում էին Սարդարապատ։ 1930-ական թթ խորհրդային իշխանությունները բնակավայրն անվանել են Հոկտեմբերյան՝ ի պատիվ 1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխության։ Եվ միայն ԽՍՀՄ փլուզումից հետո քաղաքին վերադարձրեց իր պատմական անունը՝ Արմավիր։

Իր պատմության ընթացքում քաղաքը քանիցս ավերվել է նվաճողների կողմից, այնուհետև նորից վերակառուցվել։ Հետաքրքիր փաստ․Ռուսաստանում ևս Արմավիր անվանմամբ քաղաք կա, որի հետ ուղղակիորեն առնչվում են հայերը։ Կուբան գետի վրա գտնվող բնակավայրը հիմնադրել են Չերքեզստանի հայերը կամ չերքեզահայերը 1839 թվականին։ Սկզբում այն հենց այդպես էլ կոչվում էր՝ հայկական գյուղ, այնուհետև սկսել են օգտագործել Հայաստանի հնագույն մայրաքաղաքի անվանումը։

Այժմ Արմավիր քաղաքը Հայաստանի Արմավիրի մարզի՝ ամենափոքր, բայց ամենախիտ բնակեցված մարզի մարզկենտրոնն է։ Նպաստավոր եղանակային պայմաններով, արևային օրերի մեծ քանակությամբ պայմանավորված՝ այստեղ զարգացած է գյուղատնտեսությունը։ Գյուղացիները զբաղվում են խաղողագործությամբ, քաղաքում նույնիսկ Երեւանի կոնյակի գործարանի մասնաճյուղ կա։ Այստեղ ապրում են զարմանալի արհեստավորներ, ովքեր զբաղվում են փայտի փորագրությամբ և խաչքարերի ստեղծմամբ։

Հնագիտության սիրահար զբոսաշրջիկները գալիս են Արմավիր՝ անձամբ տեսնելու հնագույն բնակավայրի մնացորդները։ Ճամփորդության լավագույն ժամանակը ուշ աշնանն է և վաղ գարնանը, երբ դեռ չափազանց շոգը չէ։

Ինչպե՞ս հասնել քաղաք

Երեւանից Արմավիր հեռավորությունն ընդամենը 45 կմ է։ Ճանապարհին տեսարան է բացվում դեպի հայկական գլխավոր սարերը՝ հյուսիսում՝ դեպի Արագած, հարավում՝ դեպի Արարատ։ Ճանապարհն անցնում է Էջմիածին քաղաքով։Խորհուրդ ենք տալիս կանգ առնել այնտեղ և այցելել Էջմիածնի վանք՝ Հայաստանի հոգևոր կենտրոն։

Արմավիր հասնելու մի քանի եղանակ կա. Իհարկե, անձնական տրանսպորտով, ինչպես նաև տաքսիով մոտ 8000 դրամով։ Դուք կարող եք մեքենա վարձել Move2Car, արժեքը սկսած 12000 դրամից։

Կենտրոնական ավտոկայանից (Ծովակալ Իսակովի պողոտա, 6) շարժվում են միկրոավտոբուսներ և Արմավիր ավտոբուսը։ Հեռախոսահամար՝ +374 10 565370։

«Սասունցի Դավիթ» երկաթուղային կայարանից (Տիգրան Մեծի պող., 80) միջքաղաքային գնացքները մեկնում են Գյումրի և Արաքս՝ կանգ առնելով Արմավիրում։ Արժեքը կախված է վագոնի դասից և սկսում է 300 դրամից։ Մի քանի րոպեով Արմավիրում կանգ է առնում Երևան - Բաթումի գնացքը։ Տոմսերի գինը փոխվում է ամեն տարի, այնպես որ պետք է նախապես ճշտել կայարանի տոմսարկղում: Հեռ.՝ +374 60 463284, 1-84։

Այն հարցերին, որոնց չեն պատասխանի տոմսարկղում, կպատասխանի մեր աջակցության ծառայությունը՝ @move2armenia_official.

Ի՞նչ անել Արմավիրում և շրջակայքում

Շրջել Արմավիրում

Առաջարկում ենք սկսել զբոսանքը երկաթգծի կայարանից,քանի որ այս վայրից է սկսվում ժամանակակից Արմավիր քաղաքի պատմությունը։ 1903 թվականին Երեւան-Թիֆլիս երկաթուղու ճանապարհին հայտնվեց մի կայարան, որի մոտ երկաթուղու աշխատակիցների համար նախատեսված տներ կառուցեցին։ Ժամանակի ընթացքում ձևավորվեց մի ամբողջ գյուղ, որն աստիճանաբար վերածվեց քաղաքի։ Կայարանում կարելի է 20-րդ դարասկզբի մի քանի շինություններ տեսնել և ջրային աշտարակ։ Քաղաք տանող ճանապարհն անցնում է Արցախյան պատերազմի զոհերին նվիրված ռազմական հուշահամալիրի մոտով։

Այնուհետև Հանրապետության փողոցում գտնվում է Քաղաքային այգին։ Այնտեղ է գտնվում Սուրբ Գրիգոր Նարեկացի մայր տաճարը՝ Արմավիրի թեմի նստավայրը։ Դեպի եկեղեցի է տանում խաչքարերի փոքրիկ ծառուղին։ Այգում տեղադրված է նաև օլիմպիական խաղերի կրկնակի չեմպիոն, խորհրդային ծանրորդ Վասիլի Ալեքսեևի կիսանդրին: Երեխաները սիրում են այս վայրը կարուսելների համար:

Հայկական ողջ կոլորիտը կենտրոնացած է Արմավիրի հագուստի և սննդի շուկայում , որը գտնվում է Եղիշե Չարենցի փողոցում։ Այստեղ միշտ կարող ես փորձել բանջարեղենն ու միրգը, վաճառողները սիրում են զրուցել, իսկ գնորդները՝ սակարկել։

Հանրապետության փողոցով ուղիղ շարժվելով՝ կարող եք հասնել մինչև քաղաքի կենտրոն։ Վարչական շենքերից բացի այստեղ է գտնվում Մշակույթի տունը, որը կոչում են «Կարմիր ակումբ», ինչպես նաև քաղաքային շատրվանը։

Շրջանցելով մշակույթի տունը ՝ ճանապարհորդները կարող են հասնել քաղաքի կենդանաբանական այգի։Այն փոքր է, բայց բնակիչները սիրում են այս վայրը և երախտապարտ են տիրոջը կենդանիներին փրկելու և պահելու համար։

Ուսումնասիրել հին մայրաքաղաքի պատմությունը

Արմավիրից 10 կմ հեռավորության վրա՝ Արաքս գյուղում է գտնվում Սարդարապատ ազգագրական թանգարանը։ Այստեղ են պահվում Հայաստանի առաջին մայրաքաղաքի տարածքում հնագիտական պեղումների ժամանակ հայտնաբերված գտածոները։ Այդ թվում՝ բրոնզե դարի ցուցանմուշներ: Իսկ թանգարանի մուտքի մոտ գտնվում է «Սարդարապատի ճակատամարտ» ճարտարապետական կոթողը։ Այն հավերժացնում է 1918 թվականի մայիսի 21-28-ը տեղի ունեցած ճակատամարտի հիշատակը, որի ժամանակ հայկական զորքերը կասեցրեցին թուրքերի առաջխաղացումը։ Մայիսի 28-ին Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը հռչակեց իր անկախությունը։

Արաքսից դեպի արևելք Նոր Արմավիր գյուղի մոտ հայտնաբերվել են հին քաղաքի թաղամասերի, թագավորական պալատի և հեթանոսական տաճարի ավերակները. Հնագիտության սիրահարները հատկապես կգնահատեն այս պատմական վայրը։

Սովորել եզդիների կրոնի մասին

Երևան վերադառնալու ճանապարհին կարելի է մտնել Ակնալիճ գյուղ։ Այնտեղ 2019 թվականին կառուցել են Քուբա Մերե Դիվանեն` աշխարհի ամենամեծ եզդիական տաճարը: Կողքին ավելի համեստ, բայց ոչ պակաս շքեղ Զիարաթն է կամ Սլթան Եզդին։ Եկեղեցու սպասավորները պատրաստ են ճանապարհորդներին պատմել իրենց կրոնի և հայաստանյան կյանքի մասին։

Հայաստանի առաջին մայրաքաղաքը լի է պատմական դրվագներով։ Քաղաքում և շրջակայքում քայլելիս պատկերացնում ես, թե ինչպես են այս նույն փողոցներով քայլել մարդիկ մեր թվարկությունից առաջ։ Իսկապես տպավորիչ և գրավիչ է:

Մեր բլոգում անդրադարձել ենք Հայաստանի մի քանի այլ մայրաքաղաքներին՝ Արտաշատ և Երևանում։Հաճելի ճանապարհորդություն ենք մաղթում: