Արտաշատը հարուստ պատմությամբ քաղաք է, որը ձգվում է խոր անցյալից: Քաղաքի մասին գրել են պատմաբաններ Կոռնելիոս Տակիտոսը և Պլուտարքոսը։ Այս հոդվածում կպատմենք, թե ինչով էր հայտնի Արտաշատը և ինչով է հայտնի այն հիմա։
Բովանդակություն
- Արտաշատ քաղաքի պատմությունը՝ անցյալը և ներկան
- Ինչպե՞ս հասնել քաղաք
- Ի՞նչ անել Արտաշատում և շրջակայքում
Արտաշատ քաղաքի պատմությունը՝ անցյալը և ներկան
Արտաշատ քաղաքը Հայաստանի հնագույն քաղաքներից է, նրա չորրորդ մայրաքաղաքը։ Արտաշատը հիմնադրել է Արտաշես I արքան մ.թ.ա. 176 թվականին։ Քաղաքը սկզբում գտնվել է Խոր Վիրապ լեռնաշղթայի մոտ գտնվող բլրի վրա։ Հետազոտողները ենթադրում են, որ Արտաշատ մայրաքաղաքի նախագծմամբ և կառուցմամբ զբաղվել է Կարթագենի սպարապետ Հաննիբալը՝ Արտաշես արքայի խնդրանքով։ Արտաշատ անունը նշանակում է ուրախություն կամ Արտաշեսի քաղաք։ Հռոմում Արտաշատն անվանել են Հայկական Կարթագեն։
Լինելով մայրաքաղաք՝ Արտաշատը եղել է առևտրի կարևոր կենտրոն, որի միջով անցնում էր Մետաքսի մեծ ճանապարհը։ Իր պատմության լավագույն տարիներին Արտաշատում ապրում էր 150 հազար մարդ։ Սակայն այն բանից հետո, երբ նոր մայրաքաղաք դարձավ Վաղարշապատը, Արտաշատը դատարկվեց և վերածվեց ավանի։ Միջնադարում և մինչև XX դարի կեսերը քաղաքը կրում էր Կարմալու անվանումը։ Այնտեղ զբաղվում էին գյուղատնտեսությամբ, գինեգործությամբ։ Իր նախկին անվանումը՝ Արտաշատ, բնակավայրը վերադարձրել է 1945 թվականին, իսկ 1962 թվականին վերածվել է քաղաքի։
Այժմ Արտաշատը կարևոր արդյունաբերական կենտրոն է։ Այստեղ գործում են գործարաններ՝ գինու և կոնյակի, պահածոների, մետալուրգիական և այլն։ Զարգացած է անասնաբուծությունը և կաթնամթերքի արտադրությունը։
Բազմաթիվ զբոսաշրջիկներ են գալիս Արտաշատ՝ Հայաստանի չորրորդ մայրաքաղաքը տեսնելու։ Մարզում զբոսաշրջության զարգացման նպատակով որոշվել է ստեղծել «Արտաշատ մայրաքաղաք» պատմամշակութային արգելոց։
Արտաշատի կլիման կտրուկ ցամաքային է, տաք, չոր ամառներով և կարճ ու ոչ ձյունառատ ձմեռներով։ Սա պետք է հաշվի առնել քաղաք ուղևորություն պլանավորելիս:
Ինչպե՞ս հասնել քաղաք
Արտաշատը գտնվում է 30 կմ հեռավորության վրա Երևանից. Հեռավորությունը կարող եք հաղթահարել անձնական տրանսպորտով, տաքսիով կամ վարձակալած մեքենայով, օրինակ՝ սկսած Move2Car. Թիվ 477, 451 ավտոբուսները և 452 երթուղային տաքսիները գնում են Արտաշատ, Մեկնում Սասունցի Դավիթ ավտոկայանից։
Երևան-Երասխ-Երևան գնացքները մեկնում են կենտրոնական երկաթուղային կայարանից՝ կանգառ կատարելով Արտաշատում։ Ճանապարհը տևում է 40-50 րոպե, տոմսն արժե մոտ 400 դրամ։
Ի՞նչ անել Արտաշատում և շրջակայքում
Խոր Վիրապ վանք
Արտաշես թագավորի օրոք լինելով մայրաքաղաք՝ Արտաշատը գտնվում էր բլրի վրա՝ հենց այս վանքի տեղում։ Այժմ քաղաքն ու Խոր Վիրապը բաժանում է 13 կմ։
Այստեղ է գտնվում այն բանտը, որում հայոց թագավոր Տրդատ III-ը, լինելով հեթանոս, 13 տարի բանտարկված պահեց Գրիգոր Լուսավորչին։ Խոր Վիրապ անունը թարգմանվում է որպես խորը զնդան։ Սակայն հենց Գրիգոր Լուսավորիչն էլ այնուհետև թագավորին քրիստոնյա կնքեց և սկսեց քրիստոնեությունը տարածել երկիրում: 301 թվականին քրիստոնեությունը դարձավ Հայաստանի պետական կրոնը։
7-րդ դարում Ներսես III Շինարարը զնդանի վրա մատուռ կառուցեց։ Ի դեպ, զբոսաշրջիկներին թույլ են տալիս մուտք գործել այս մատուռ, ինչպես նաև՝ զնդան: Այնուհետեւ մատուռին ավելացվեցին Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին եւ վանականների խցերը։
Խոր Վիրապ լեռնաշղթայի ստորոտին հնագետները հայտնաբերել են Միտրա աստծուն նվիրված հեթանոսական տաճար, ինչպես նաև 32 մետր երկարությամբ ամրոցի պարիսպ։ Կարևոր գտածոներ էին միանգամից 10 սենյակից բաղկացած հռոմեական բաղնիքները։
Վանքի մոտ է գտնվում «Խոր Վիրապ» պետական արգելոցը։ Կարևոր է, որ այն ունի ճահճային հող, որը հարմար է որոշ հազվագյուտ բուսատեսակների, ինչպես նաև ջրային թռչունների համար։
Զբոսանք քաղաքում
Արտաշատն ունի կենտրոնական այգի՝ շատրվանով, որտեղ տեղացիները սիրում են ժամանակ անցկացնել։ Քաղաքում բազմաթիվ հուշարձաններ կան։ Դուք կարող եք գտնել և լուսանկարվելու դրանցից յուրաքանչյուրի հետ: Ամենակարևոր հուշարձաններն են քաղաքի հիմնադիր Արտաշես Առաջին թագավորի և մեծն շանսոնյե Շառլ Ազնավուրի հուշարձանները։ Կարելի է նաև հաճելի ժամանակ անցկացնել Արտաշատի լճի մոտ։ Եթե երեխաների հետ եք ճանապարհորդում, ապա նրանց դուր կգա զվարճանքների մեծ այգին։
Արտաշատի թատրոն
Մ.թ.ա 53 թվականին Արտավազդ II թագավորը Արտաշատում ստեղծել է հայկական առաջին թատրոնը։ Այս որոշման վրա ազդել է այն, որ թագավորն ինքն է ողբերգություններ գրել։ Այժմ քաղաքում գործում է Ամո Խարազյանի անվան դրամատիկական թատրոնը։ Թատրոնի կայքը․ կարող եք ծանոթանալ ներկայացումների խաղացանկին և ժամանակացույցին։
Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի
Սուրբ Հովհաննես կամ Սուրբ Հովհաննես Աստվածաբան եկեղեցին ժամանակակից Արտաշատի առաջին գործող տաճարն է։ Այն օծվել է 2015 թվականին։ Եկեղեցին մեծ է և մոնումենտալ։ Դրսում՝ մուտքի և պատուհանների մոտ, երկար կարելի է նայել քարե մշակված փորագրություններին։ Մոտակայքում կա համեստ, բայց քաղաքի բնակիչների կողմից սիրված մատուռ։
Եթե ծրագրում եք ճանապարհորդություն Արարատի մարզ, ապա դիտարկեք ոչ միայն Արտաշատ քաղաքը։ Կարող եք հավանել նաև Արարատ և Մասիսորոնց ևս անդրադարձել ենք։
Դեռևս հարցեր ունեք Արտաշատ մեկնելու վերաբերյալ: Move2Armenia աջակցության ծառայությունը անպայման կպատասխանի դրանց ձեր փոխարեն: - @move2armenia_official հասցեով.
Ավելացնել մեկնաբանություն