Բերդ քաղաք. երթուղին և տեսարժան վայրերը

Դուք կարդում եք Հայաստանի քաղաքների մասին հոդվածաշարի երկրորդ հոդվածը։ Արարատ քաղաքի մասին առաջին հոդվածը կարելի է կարդալ այստեղ ։ Յուրաքանչյորւ հոդվածում մենք պատմում ենք քաղաքի պատմության և գլխավոր տեսարժան վայրերի մասին: Եթե ցանկանում եք կիսվել նշված վայրերի մասին ձեր տպավորություններով, թողեք ձեր մեկնաբանությունները համապատասխան դաշտում։

Բերդը փոքր քաղաք է Հայաստանի հյուսիս-արևելքում։ Այն քաղաքներից մեկը, որտեղ բոլորը ճանաչում են միմյանց, իսկ զբոսաշրջիկները երեւում են հեռվից։ Այցելուին բարեհամբյուր կպատմեն այս վայրի մասին և անպայման սուրճ կհյուրասիրեն:

Քաղաքը շրջապատված է սարերով ու դաշտերով, մոտակայքում հոսում է Տավուշ գետը։ Տեղի բնակիչները հիմնականում զբաղվում են հողագործությամբ և գինեգործությամբ։ Մարդիկ ամռանը Բերդ են գալիս Երևանից՝ փրկվելու մայրաքաղաքի տապից ու փոշուց, վայելելու մաքուր օդն ու բնությունը։

Բովանդակություն

1. Բերդ քաղաքի պատմությունը
2. Ինչպե՞ս հասնել քաղաք
3. Տեսարժան վայրեր
4. Է՞լ ինչ է կարևոր իմանալ

Բերդ քաղաքի պատմությունը

Հայրենի քաղաքը փոխաբերական իմաստով կարելի է նաև «բերդ, ամրոց» անվանել։ Իսկ բերդցիները բառացիորեն բերդում են ապրում։ Քաղաքը հիմնադրվել է 898 թվականին Տավուշի բերդի կամ, ինչպես այն այլ կերպ անվանում են Ցլիկ Ամրամի բերդի մոտ։ Զբոսավար Ռոզա Ավոյանը պատմում է, որ ամրոցի հետ կապված է ռոմանտիկ լեգենդ կա։ Ասում են, որ Աշոտ Երկաթ թագավորը սիրահարվել է Ցլիկ Ամրամի կնոջը։ Կինը դավաճանել է ամուսնուն, որից հետո Ցլիկը կնոջը փակել է բերդում և ապստամբություն բարձրացրել թագավորի դեմ։ Ապստամբները պարտվել են, իսկ կինը, չդիմանալով ամոթին, կախվել է։ Այս լեգենդը նկարագրված է Մուրացանի (Գրիգոր Տեր-Հովհաննիսյան) «Գևորգ Մարզպետունի» պատմավեպում։

Բերդում սկզբում ապրել են Աշոտ II Երկաթի կուսակալները։ Այժմ հզոր շինությունից միայն ավերակներ են մնացել, իսկ ժամանակին դրա պատերը 12 մետր բարձրություն ունեին։ Այդուհանդերձ, ճանապարհորդները հասնում են Մանթաշաբերդ՝ բերդի մեկ այլ անվանումը, բարձրանում են ինչպես բերդի վրա, այնպես էլ ավելի բարձր գտնվող միջնաբերդի:

Ինչպե՞ս հասնել քաղաք

Բերդ քաղաք հասնելու համար Երևանից կարող եք երթևեկել մեքենայով, ճանապարհը կտևի մոտ չորս ժամ (211 կմ): Եթե չունեք ձեր սեփական մեքենան, կարող եք մեքենա վարձել Move2CarՔաղաք կարելի է հասնել նաև ավտոբուսով։ Ավտոբուս նստեք «Երիտասարդական» մետրոյի կայարանի մոտ և իջեք «Հրազդանի շրջադարձի» կանգառում։ Այնտեղից հարկավոր է հասնել Տավուշի մարզկենտրոն Իջեւան, իսկ Իջևանից էլ՝ Բերդ։ Ճանապարհը կարճ չէ, բայց ամբողջ ճանապարհին կարելի է հիանալ Հայաստանի բնությամբ։

Տեսարժան վայրեր

Հայաստանի և, մասնավորապես, Տավուշի մարզի գլխավոր տեսարժան վայրերն են քրիստոնեական վանքերը, տաճարները, եկեղեցիները։ Բերդ տանող ճանապարհին ճանապարհորդներին խորհուրդ է տրվում այցելել Հաղարծին, Գոշավանք և Նոր Վարագավանք վանքերը, Սուրբ Նշան եկեղեցին։ Դրանք բոլորը գտնվում են գեղատեսիլ լեռնային կանաչապատ տարածքում, ինչը նշանակում է, որ զբոսաշրջիկներին, ուխտավորներին, բնագետներին, ինչպես նաև արշավների սիրահարներին այնտեղ դուր կգա։

Ռուս և հայ զբոսաշրջիկներին քաղաքը գրավում է նաև բերդցի գրող Նարինե Աբգարյանի շնորհիվ։ Նա իր հայրենի քաղաքի մասին պատմել է հայտնի «Մանյունյա» գրքում, որի հիման վրա նաև ֆիլմ է նկարահանվել։ Իսկ այժմ գլխավոր հերոսուհու հետքերով այստեղ են գալիս ընթերցասերները, այցելում են գրողի ծնողներին, անգամ հարեւաններին։ Անհրաժեշտ հասցեն դժվար չէ գտնել, պարզապես հարցրեք անցորդներին:

Տեղացիները զբաղվում են գինեգործությամբ։ Սահմանամերձ մարզերից, այդ թվում՝ Տավուշից, խաղող է առաքվում Երեւանի «Արարատ» կոնյակի գործարանի Բերդի մասնաճյուղ։ 2023 թվականին գործարանը դարձավ 20 տարեկան. եթե մոտակայքում հայտնվեք, մի մոռացեք շնորհավորել տարեդարձի կապակցությամբ։

Խաղողը միակ բերքը չէ, որով հպարտանում է Բերդը. ամեն ամառ այստեղ անցկացվում է մեղրի և հատապտուղների փառատոն: Այցելուներին հրամցնում են տարբեր տեսակի մեղր, մոշ, ազնվամորի, հաղարջ, ինչպես նաև ավանդական երգ ու պար։ 2023 թվականին փառատոնը տեղի կունենա օգոստոսի 13-ին։

Տավուշի մարզում օգտագործում են նաև լեռնային խոտաբույսեր։ Darman ընկերությունում դրանք օգտագործում են թեյ և մեղր պատրաստելու համար։

Հաղարծնի վանք

Սուրբ Աստվածածին գլխավոր վանական եկեղեցին (Սուրբ Աստվածածին) կառուցվել է 1281 թ. XII–XIII դարերում եկեղեցուն կցվել է գավիթ։ Հաղարծնի վանքը պատկանում էր Հայաստանի այն վանքերի թվին, որոնք ավերվել են 11-րդ դարի երկրորդ կեսին թուրք-սելջուկների արշավանքի ժամանակ։ 12-րդ դարի երկրորդ կեսից, երբ վրաց Բագրատունիների հովանավորությամբ հյուսիսային Հայաստանում վերածնվեց հայ ֆեոդալների քաղաքական կյանքը, ավերված երկիրը սկսեց արագ վերականգնվել։ Նրանք առաջին հերթին սկսեցին վերականգնել վանքերը։

«Զովակ» հյուրատուն

Բերդի մերձակա Նորաշեն գյուղի տեղի ակտիվիստները Տավուշի մարզում զարգացնում են ագրոտուրիզմը և հրավիրում «Զովակ» հյուրատուն։ Նրանք կազմակերպում են արշավներ և պիկնիկներ՝ դեպի Տաճարի կիրճը տեսարանով: Զբոսաշրջիկներին ծանոթացնում են լավաշի արտադրությանը և հյուրասիրում ավանդական ուտեստներ։

Ցլիկ Ամրամի ամրոց

Բերդ քաղաքի ծայրամասում է գտնվում Տավուշի միջնադարյան բերդը կամ, ինչպես այն հաճախ անվանում են, Ցլիկ Ամրամի ամրոցը։ Գրավոր աղբյուրներում այն հիշատակվում է 10-րդ դարի սկզբից որպես Հայոց թագավոր Աշոտ Երկաթի կուսակալների նստավայր։ Ամրոցը նկարագրել է նաև Նարինե Աբգարյանն իր «Մանյունյա» վեպում։ Ստեղծագործության երկրպագուները հավանաբար կցանկանան գտնել նաև այն երաժշտական դպրոցը, որի մասին խոսվում է գրքում, սակայն այժմ դրա տեղում վեր է խոյանում Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին։

Եթե սոված եք, Ռոզա Ավոյանը խորհուրդ է տալիս այցելել Արջուկներ և հատապտուղներբազմաֆունկցիոնալ էկոկենտրոնի գաստրո-բակը։ Միևնույն ժամանակ ավելի շատ տեղեկություններ կիմանաք Բերդի և Տավուշի մարզի մասին։

Է՞լ ինչ է կարևոր իմանալ

Բերդը գտնվում է Ադրբեջանի հետ սահմանին և պարբերաբար ենթարկվում է գնդակոծությունների։ Դենդրոպարկի բարձրությունից կարելի է տեսնել հարեւան երկիրը։ Եթե ուշադիր նայեք, Բերդի շենքերի պատերին կարելի է տեսնել կրակոցների հետքեր։ Բերդ մեկնելուց առաջ հետաքրքրվեք վերջին նորություններով՝ արդյոք հանգիստ է սահմանամերձ բնակավայրերում։ Բերդ ճամփորդության վերաբերյալ բոլոր հարցերին կպատասխանի մեր աջակցության ծառայությունը՝ @move2armenia_official հասցեով.