Աշտարակ. տեսարժան վայրերը և երթուղին․ ինչո՞վ է հայտնի քաղաքը

Շատերը ճանաչում են Աշտարակ քաղաքը հին եկեղեցիների շնորհիվ, ոմանք համարում են, որ Աշտարակի գինին ամենահամեղն է, ոմանք էլ կընդգծեն տեղի կառույցների ներդրումը գիտության զարգացման գործում։ Արագած լեռան ստորոտում գտնվող 20 հազարանոց քաղաքը համատեղում է այս ամենը և ավելին:

Բովանդակություն

1. Աշտարակ քաղաքի պատմությունը. անցյալը և ներկան
2. Ինչպե՞ս հասնել քաղաք
3. Ի՞նչ անել Աշտարակում և շրջակայքում

Աշտարակ քաղաքի պատմությունը. անցյալը և ներկան

Աշտարակ գյուղն առաջին անգամ գրավոր աղբյուրներում հիշատակվել է 9-րդ դարում։ Սակայն, ինչպես գրել է հայ պատմիչ Մովսես Խորենացին, մոտ երեք հազարամյակ առաջ ժամանակակից Աշտարակի տարածքում ապրել է համայն հայության նախահայր Հայկ Նահապետի որդին՝ Արմանյակը։

Աշտարակը, լինելով վաճառականների բնակավայր, մշտապես տուժել է սելջուկ թուրքերի, մոնղոլների հարձակումներից, գտնվել է պարսիկների և ռուսների տիրապետության տակ։ Ուստի պատահական չէ, որ Աշտարակ անունը հայերենում ունի նաև «անառիկ ամրոց» նշանակությունը։ Ժամանակին որպես ամրոց է ծառայել Աշտարակի ամենահին եկեղեցին՝ Ծիրանավորը (5-րդ դար)։ Ամրոցի մնացորդներ կարելի է հայտնաբերել նաև Քասախ գետի աջ ափին։

1963 թվականից Աշտարակը քաղաք է։ Այժմ այն Արագածոտնի մարզի վարչական կենտրոնն է։ Ի թիվս այլ ոլորտների բնակչությունն այստեղ զբաղվում է արդյունաբերությամբ։ Այստեղ շափյուղայի արդյունաբերական բյուրեղներից արտադրում են տարբեր սարքավորումների բաղադրիչներ: Պատրաստում են պլաստիկ տարաներ, կաթնամթերք։ Բրիտանացի գործընկերների հետ բացել են հիգիենայի պարագաների արտադրության գործարան։ Գործում են ասֆալտբետոնի գործարան և տրիկոտաժի արտադրամաս։

Աշտարակի Գիտավան թաղամասը կոչվում է գիտական քաղաք, քանի որ այստեղ են գտնվում ՀՀ ԳԱԱ-ի ֆիզիկայի հետազոտությունների ինստիտուտը և ՀՀ ԳԱԱ ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտը։

Քաղաքում չեն մոռանում նաև գեղեցիկ մասին։ Բացի գրադարաններից, թանգարաններից, մշակույթի տներից, Աշտարակում կա նաև տարածք՝ ստեղծագործողների համար՝ Hrach’s Art SpaceԱյստեղ զբաղվում են երաժշտությամբ, երգով, պարով, նկարչությամբ, և այս ամենը համակցված է հայկական ավանդույթների հետ։

Մյուս կարևոր ոլորտը գյուղատնտեսությունն է։ Աշտարակի շոգ, չոր կլիմայական պայմանները բարենպաստ են խաղող աճեցնելու համար, այդ պատճառով էլ տեղի բնակիչները իրենց գինու արտադրամասերն են հիմնադրում: Օրինակ՝ Եգանյանց ընտանիքը զբոսաշրջիկներն հրավիրում է իրենց հյուրատուն, որտեղ կարելի է ոչ միայն կանգ առնել ճամփորդության ընթացքում, այլ նաեւ գինի համտեսել։ Աշտարակնը նաև հպարտանում իր ընկույզով։ Դրանք այստեղ այնքան լավն են, որ սրճարանատերեր Arzé by Pascal Diodato ամեն տարի հոկտեմբերին ընկույզի փառատոն են անցկացնում ։ Բացի այդ, Աշտարակում պատրաստում են չրեր, գործում է թռչնաֆաբրիկա։

Աշտարակը փորձում է զարգացնել զբոսաշրջությունը։ Օրինակ՝ քաղաքին մոտ գտնվող տեսարժան վայրերը և Աշտարակի երեք գլխավոր եկեղեցիները կարելի է տեսնել Yerevan Online տուրիստական գործակալությունն.

Ինչպե՞ս հասնել քաղաք

Քաղաքը գտնվում է Երևանից Հայաստանի մյուս խոշոր քաղաքներ՝ Վանաձոր քաղաք և Գյումրի. 20 կմ հեռավորության վրա Երևանից Աշտարակ կարող եք հասնել անձնական տրանսպորտով, տաքսիով կամ վարձակալած մեքենայով։ Մեր գործընկեր ընկերությունը տրամադրում է վարձակալության ծառայություններ Move2Car. Երևանի «Կիլիկիա» կենտրոնական ավտոկայանից նաև միկրոավտոբուսներ են շարժվում դեպի Աշտարակ և հարակից գյուղեր։

Դուք կարող եք հարցեր ուղղել մեր աջակցության թիմին Աշտարակ կատարած ձեր ճանապարհորդության վերաբերյալ @move2armenia_official հասցեով. Նրանք գիտեն ոչ միայն, թե ինչպես հասնել քաղաք, այլ նաև որտեղ մնալ, որտեղից գնումներ կատարել և այլն:

Ի՞նչ անել Աշտարակում և շրջակայքում

Եկեղեցիների քաղաք

Ժամանակին Աշտարակում կար 11 եկեղեցի։ Այժմ դրանցից հինգն են մնացել, և բոլորն էլ գրավում են զբոսաշրջիկներին։ Կարող եք սկսել տաճարների շրջայցը, օրինակ, Սբ. Մարինե եկեղեցուց։Այն կառուցվել է 13-րդ դարում, իսկ 19-րդ դարում դրան ավելացրել են զանգակատունը։ Եկեղեցին մեծ չէ, կարելի է ասել անգամ նրբագեղ է։ Մոտակայքում կա փոքրիկ այգի, որտեղ կարելի է հանգստանալ հաջորդ տեսարժան վայր այցելելուց առաջ։

Իսկ հաջորդը Աշտարակի գլխավոր եկեղեցիներն են՝ Կարմրավորը, Ծիրանավորը և Սպիտակավորը։ Ըստ ավանդության՝ երեք քույրեր սիրահարվել են Սարգիս անունով մի երիտասարդի։ Ավագ քույրերը չեն ցանկացել փոքրին խանգարել, սակայն իրենց զգացմունքները հաղթահարել ևս չեն չկարողացել և նետվել են ձորը։ Չկարողանալով դիմանալ վշտին՝ կրտսեր քույրը նույնպես նետվել է ձորը։ Այդ օրը աղջիկները կարմիր, ծիրանագույն (նարնջագույն) և սպիտակ հագուստներ են կրել։ Հենց նրանց հիշատակին էլ կառուցվել են եկեղեցիները։

Կարմրավոր կամ Սբ. Տիրամոր եկեղեցի․ կառուցվել է 7-րդ դարում։ Սա Հայաստանի ամենափոքր եկեղեցիներից է, և հենց դա է նրա գրավչությունը։ Այն նաև վաղ միջնադարի միակ տաճարն է, որի կտուրին պահպանել են հին սալիկները։

Կարմրավորից հետո ճանապարհը մեզ տանում է դեպի Ծիրանավոր՝ Աշտարակի ամենահին եկեղեցին։ Կառուցվել է 5-6-րդ դդ. հեթանոսական սրբավայրի տեղում։ Այս եկեղեցին ևս, ինչպես արդեն նշեցինք, հանդիսացել է ամրոցի մի մաս և կոչվել է Փոքրաբերդ՝ փոքր ամրոց։ Եկեղեցին մեծապես տուժել է երկրաշարժի ժամանակ․ գմբեթը ու մի պատը փլվել են, բայց հավատացյալները շարունակում են գալ այստեղ։

Հենց անդունդի եզրին է գտնվում Սպիտակավոր եկեղեցին՝ XIII-XIV դդ։ Այն նույնպես տուժել է երկրաշարժից՝ տանիք չունի։ Սակայն շարունակում է պահպանել կոկիկ և գեղեցիկ տեսքը: Իսկ ամենակարևորն այն է, որ Սպիտակավորից երևում է 1664 թվականի եռակամար կամուրջը, որի կողքին երևում են նրա նախորդի՝ 13-րդ դարի կամուրջի ավերակները։ Բացի այդ, գետի մյուս ափին է գտնվում «Մուխսոնց» ջրաղացը՝ մարզի ամենահին (մոտ 400 տարեկան) և ամենամեծ ջրաղացը։ Այն նախատեսվում է վերականգնել։

Սպիտակավորից կարող եք տեսնել նաև վերջին եկեղեցի․ - Սբ. Սարգիսը։Այն կառուցվել է նախկին եկեղեցու տեղում 19-րդ դարում։ Եկեղեցին գտնվում է բլրի վրա, և դիտահարթակից երևում է Քասախի կիրճը և Աշտարակի ձախափնյա հատվածը։

Պերճ Պռոշյանի տուն-թանգարան

Պերճ Պռոշյանը հայ նշանավոր գրող է, «գյուղական արձակի» հեղինակ, բնիկ աշտարակցի։ Թանգարանը գտնվում է գեղեցիկ փորագրված փայտե պատշգամբով տանը՝ Կարմրավոր և Ծիրանավոր եկեղեցիների միջև ընկած ճանապարհին։ Այստեղ պատմում են այն մասին, թե ինչպես է ապրել գրողը, ցույց են տալիս 19-րդ դարի կյանքը, ինչպես նաև կազմակերպում են գրական երեկոներ։

Gourmet Dourme շոկոլադե մինի թանգարան

Կարմրավոր եկեղեցու մոտ բացվել է շոկոլադի մինի թանգարան։ Այստեղ պատմում են քաղցրավենիքի պատմության մասին, ցույց են տալիս դրա պատրաստման ընթացքը, առաջարկում են ձեռքով փաթեթավորել շոկոլադը և համտեսել այն։ Սա դուր կգա թե՛ երեխաներին, թե՛ մեծահասակներին։

Յակ-40

Զբոսաշրջիկները հաճախ չեն հասնում Յակ-40 ինքնաթիռին։ Մինչդեռ սա պարզապես հուշարձան չէ, այլ օգտագործված օդային տրանսպորտ։ Այն թողարկվել է 1977 թվականին և ծառայել 20 տարի։ Ցավոք սրտի, ինքնաթիռն արդեն շատ անմխիթար վիճակում է, բայց դրա և Քասախի գեղատեսիլ կիրճի ֆոնին հիանալի նկարներ են ստացվում։

«Այրուձի» ձիասպորտի ակումբ

Եթե սիրում եք ակտիվ հանգիստ, ապա կարող եք այցելել «Այրուձի»։ Այստեղ սովորեցնում են ձի վարել, ճիշտ խնամել նրանց, ձիարշավներ են կազմակերպում, առաջարկում են հիպոթերապիա առողջական խնդիրներ ունեցող մարդկանց համար։ Ամեն ամառ երեխաների համար ճամբար են կազմակերպում, որտեղ սովորեցնում են շփվել ձիերի հետ և կիսվում են նրանց մասին հետաքրքիր փաստերով:

Քասախ գետի կիրճ

Կարելի է ոչ միայն բարձրից նայել կիրճին, այլ նաև իջնել գետի մոտ։ Իհարկե, դրա համար պետք է մարզված լինել։ Ձորի երկայնքով են գտնվում Հովհաննավանքը, ժայռի մեջ փորագրված Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին և Սաղմոսավանքը։ Mamajan Trip-ը կազմակերպում է արշավներ կիրճում՝ մոտակա եկեղեցիներ և Աշտարակ այցելությամբ։

Սաղմոսավանք

Սաղմոսավան գյուղում, Աշտարակից 14 կմ հեռավորության վրա, գտնվում է 13-րդ դարի Սաղմոսավանքը։ Ժամանակին այն եղել է Հայաստանի ամենամեծ հոգևոր կենտրոններից մեկը, որտեղ պահվում էին հնագույն ձեռագրեր, որոնք այժմ տեղափոխվել են Մատենադարանի ձեռագրերի թանգարան։ Վանքը բաղկացած է Սբ. Սիոն, Սբ. Աստվածածին եկեղեցիներից, գավիթից և գրապահոցից։ Իհարկե, բացի բուն համալիրից, աչքի է զարնում նաև Քասախի կիրճը։

Ամբերդ պատմական համալիր

Ամբերդի պատմական համալիրը բաղկացած է 7-րդ դարի համանուն ամրոցից եւ 11-րդ դարի Վահրամաշեն եկեղեցուց։ Ամբերդի ամրոցը եռահարկ էր՝ իր ժամանակի համար հարուստ զարդարանքով։ Այն ունեցել է ջրամատակարարում, ինչպես նաև գործել է ստորգետնյա անցումների համակարգ։ Այժմ ամրոցը խարխուլ է, սակայն հին եկեղեցին լավ պահպանվել է։ Համալիրը գտնվում է Աշտարակից 30 կմ հեռավորության վրա։

Նամակների ծառուղի

Աշտարակից 14 կմ հեռավորության վրա՝ ժամանակակից Հայաստանի տարածքի ամենաբարձր Արագած լեռան արևմտյան լանջին կանգնեցվել է հայոց այբուբենի հուշարձանը։ Դրա երկրորդ անվանումն է՝ տառերի ծառուղի։ Հիշարժան լուսանկար անելու համար խորհուրդ ենք տալիս նախապես պարզել, թե ինչ տեսք ունի ձեր անվան առաջին տառը։

Ինչպես տեսանք, Երևանին ամենամոտ գտնվող քաղաքները կարող են ևս հետաքրքիր լինել այցելության համար։ Աշտարակից բացի մայրաքաղաքից ոչ հեռու գտնվում է ՄասիսԿարող եք ծանոթանալ քաղաքին՝ ընթերցելով մեր հոդվածը: