Сейчас в Армению прибывают тысячи людей, вынужденных оставить свои дома в Арцахе. Чтобы их разместить, потребуются лагеря, шелтеры. Но мало найти территорию для временных переселенцев, важно наладить на ней работу, выстроить систему.
Чтобы при организации лагерей в Армении было совершено минимум ошибок, мы поговорили с 10 организаторами пунктов временного пребывания для беженцев, волонтерами, помогающими людям в разных странах, и делимся их опытом.
Բովանդակություն
Главные правила
«Ապաստարանները ժամանակավոր կառույցներ են, որոնք կառուցված են հարկադրված փախչող մարդկանց անհապաղ պաշտպանություն և օգնություն տրամադրելու համար»․ (ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատար։). Важно, чтобы лагерь был транзитным местом, где люди не задерживаются больше одного-трех месяцев, иначе пропадает мотивация двигаться дальше, возникают психологические проблемы, апатия, пропадает желание двигаться, уехать, к тому же зависимое положение давит на беженцев. Нужно объяснять, что лагерь – это не навсегда.
Теперь поймем, как должен быть устроен лагерь: что и как в нем разместить.
Փորձառու կամավորներն ասում են, որ ապաստարանը չպետք է կառուցվի դաշտում։ Ցանկալի է, որ մոտակայքում լինի բնակեցված տարածք, ուր բռնի տեղահանված մարդիկ կարող են արագ հասնել և դուրս չմղվել երկրի կյանքից։ Եթե հասարակական տրանսպորտը չի հասնում դեպի ապաստարան, ապա անհրաժեշտ է կազմակերպել տեղափոխում դեպի մոտակա քաղաքներ, մայրաքաղաք և այլ ապաստարաններ, որտեղ հավանաբար տեղակայելու են տեղահանված մարդկանց։ Կամավորները պետք է պատրաստ լինեն տեղեկատվություն տրամադրել տրանսպորտի և ենթակառուցվածքների վերաբերյալ:
Տրանսպորտը պետք է հնարավորություն ունենա մոտենալ սննդի պահեստին, որպեսզի հարմար լինի բեռնաթափել այն, ինչպես նաև հիվանդների տեղակայման վրաններին՝ դեղորայք, սարքավորումներ առաքելու և մարդկանց հիվանդանոց տեղափոխելու համար:
Ապաստարանում պետք է լինի էլեկտրականություն, ջուր, ջեռուցում և կապ կամ գոնե դրանք արագ միացնելու հնարավորություն: Սովորաբար այս բոլոր հարմարությունները հասանելի են նույնիսկ լքված մարզադաշտերում, գործարաններում, հանգստյան տներում, մանկական ճամբարներում և առևտրի կենտրոններում: Այնուամենայնիվ, ռեսուրսները անսահմանափակ չեն, ուստի էլեկտրաէներգիայի սպառումը պետք է վերահսկվի:
Կազմակերպիչները կարող են ցանկանալ հնարավորինս շատ մարդկանց տեղավորել մեկ վայրում, սակայն կամավորներն ասում են, որ ավելի քան 2000 մարդ ունեցող ապաստարանները դժվար է կառավարել: Կարող են խնդիրներ առաջանալ մաքրության, հիգիենայի, սննդի հետ, մարդիկ հիվանդանում են, ուստի նախ պետք է որոշել ապաստարանի հնարավորությունները։
Տեղահանված անձանց ընդունելուց առաջ կարևոր է հստակ կանոններ մշակել՝ ում կարող է ընդունել ապաստարանը, ում՝ ոչ, և ինչ չափանիշներով: Հաճախ ժամանակավոր բնակության վայրերում, օրինակ, արգելվում է մնալ կենդանիների հետ։
Լուսանկարը՝ freepik
Աշխատանքը ապաստարանում
Ցանկացած ապաստարանում, անկախ նրանից՝ դա վրան է, թե շենք, մարզադաշտ, թե հանգստյան տուն, պետք է լինեն մի քանի հոգի, ովքեր պատասխանատու են իրենց ուղղությունների համար:
1. Սննդի պահեստի և խոհանոցի պատասխանատուն պետք է հասկանա, թե որքան ուտելիք կա և որքան է անհրաժեշտ, երբ և ինչպես կերակրել մարդկանց։
2. Տնտեսվարը պատասխանատու է տեխնիկական մասի համար, այսինքն՝ էլեկտրաէներգիայի, ջրի, հոսանքագծերի վերանորոգման, անձրևաջրերի հեռացման, պետքարանների սպասարկման և այլնի համար։ Կամավորները խորհուրդ են տալիս տնտեսվար նշանակել ուժեղ, խոշոր տղամարդու:
3. Так называемый մատակարարը փնտրում է հովանավորների, մատակարարող ընկերությունների, գնումներ է կատարում: Սա մի անձ է, որը հարցումներ է ուղարկում, նամակներ է կազմում և շփվում բիզնեսի ներկայացուցիչների հետ:
4. Ձեզ պետք կգա նաև SMM специалист. Обычно это молодая девушка. Она создает контент в соцсетях, чтобы больше людей вовлекалось в помощь пострадавшим. К тому же зачастую беженцы теряются, не знают, куда им идти, поэтому нужно писать, что можно обращаться в лагерь, где им помогут. Нужно рассказывать о месте размещения через блогеров и медийных личностей. Очень важно открыто делиться информацией о своей деятельности, публиковать отчеты для доноров и спонсоров, вести медийную кампанию.
5. Կազմակերպության դեմքը․կատարյալ իրավիճակում՝ հայտնի մարդ պետք է լինի։ Նա, ով կապ կհաստատի լրատվամիջոցների հետ, կզբաղվի PR-ով, բանակցություններով, գումար հավաքելով, հիմնադրամների ու պետության հետ շփվելով։ Նա ևս պետք է հաճախակի հայտնվի սոցիալական ցանցերում:
6. Բուժմիավորման պետը․ պատասխանատու է ողջ բուժմիավորման, մարդկանց նախնական և կրկնակի զննման, ապաստարանի հիվանդանոցի, շտապօգնության մեքենաների համար։ Նա հաշվառում է, գրանցում և պատվիրում է անհրաժեշտ դեղամիջոցները։ Փնտրում է բժիշկների և բուժքույրերի, այդ թվում՝ շուրջօրյա հերթապահների: Ցանկալի է, որպեսզի լինի հոգեբան, ոչ միայն տեղահանված մարդկանց, այլ նաև կամավորների հետ աշխատելու համար, քանի որ նրանց համար նույնպես դժվար կլինի էմոցիոնալ առումով։ Նա պարտադիր չէ, որ օրը 24 ժամ լինի ապաստարանում:
Բուժմիավորման ղեկավարը շփվում է «Բժիշկներ առանց սահմանների» բժշկական մարդասիրական կազմակերպության, Կարմիր Խաչի և այլ կազմակերպությունների հետ։ Նա պետք է մի քանի լեզու իմանա։
8. Անվտանգության պետը․ կամավորների խոսքով ապաստարանը բարձր ռիսկային գոտի է, թեև դրա մասին հաճախ մոռանում են: Անհրաժեշտ է ապահովել անվտանգությունը կոնֆլիկտները լուծելու և կարգուկանոն պահպանելու, օտարների մուտքը տարածք թույլ չտալու համար։
9. Желательно, чтобы в стационарном лагере был երեխաների, մանկապարտեզի և դպրոցի հարցերով պատասխանատու։ Երեխաների տարիքային բաժանում պետք է լինի, և յուրաքանչյուր խումբ պետք է ունենա իր ժամանցը, զբաղմունքը, այդ թվում՝ դասերը։ Երեխաներին կարող են հետևել ոչ միայն կամավորները, այլ նաև ծնողները։ Նրանց պետք է պարտադիր հսկեն անվտանգության աշխատակիցները։
10. Волонтерами руководит ответственный за них համակարգողը։ Նա վարում է աշխատակիցների հաշվառումը, բաշխում է պարտականությունները և վերահսկում դրանց կատարումը: Պետք է կազմակերպել ամենօրյա հանդիպումներ, կրկնել կանոնները, հրահանգները, քննարկել կատարված աշխատանքը։ Կարող են ներգրավել նաև ապաստարանի բնակիչները, ովքեր պատրաստ են օգնել:
11. Пригодятся փաստաբանները,, которые займутся переселенцами без документов. Чтобы лагерю помогали крупные организации, им требуется проводить официальные переводы, оформлять договоры. А для этого юристу нужно легализовать работу, писать официальные запросы, оформлять документацию.
Два раза в день проводятся планерки, на которых обсуждают дела лагеря, планы, нужды, ставят краткосрочные и долгосрочные задачи.
Լուսանկարը՝ Ahmed akacha
Работа лагеря
Տեղահանված մարդկանց դիմավորում
1. Երբ բռնի տեղահանված մարդիկ ժամանում են, նրանց դիմավորում են և կտրոններ են տալիս, որպեսզի հերթագրվեն գրանցման համար: Անպայման պետք է լինեն նստարաններ կամ աթոռներ, կազմակերպվի սննդի ու ջրի բաշխումը, ապահովվի անվտանգությունը։
2. Բոլոր տեղահանվածները պետք է գրանցվեն, որպեսզի նրանց թիվը հստակ լինի, և հնարավոր լինի փնտրել կորած հարազատներին և ընկերներին: Զուգահեռ գրանցման համար երեքից չորս սեղաններով վրաններ են տեղակայվում։ Այս վրանները հսկվում են։
Կարելի է տեղահանվածների հարցաթերթիկները լրացնել Google-ի ձևաթղթերում, սակայն ավելի հարմար է էլեկտրոնային գրանցում իրականացնել, օրինակ՝ աղյուսակների կամ CRM համակարգի միջոցով: Եթե կան կամավոր ծրագրավորողներ, նրանք կարող են ստեղծել առանձին հարթակներ ինչպես գրանցման, այնպես էլ ապաստարանի գործունեության այլ հարցերով գրառումների համար։
Աղյուսակներում/հարցաթերթիկներում պետք է գրանցվեն անձնական տվյալները, փաստաթղթերի տեղեկությունները, ինչպես նաև մասնագիտությունը, հմտությունները, որպեսզի հնարավոր լինի մարդկանց աշխատանքի տեղավորել: Որոշ մարդիկ կարող են բնակարանի իրենց տարբերակներն ունենալ, օրինակ՝ Հայաստանում կամ այլ երկրներում, հարազատների մոտ կամ վարձակալած բնակարաններում: Սա նույնպես պետք է նշվի, հատկապես, եթե ապաստարանը նախատեսված է կարճատև կացության համար: Դա կհեշտացնի մարդկանց հետագա տեղաշարժի համակարգումը:
Հարցաթերթիկները և աղյուսակները ձեռքով են լրացվում միայն այն դեպքում, եթե գրանցում են փոքր թվով մարդկանց:
У жителей лагеря должны быть значки или другие знаки отличия, которые нельзя подделать, чтобы на территорию не могли попасть чужие люди. Дешевый вариант – контрольные бумажные браслеты разных цветов в зависимости от роли: переселенец, волонтер, и т.д.
3. Գրանցվելուց հետո անհրաժեշտ է բուժզննում անցնել, իսկ անհրաժեշտության դեպքում ցուցաբերվում է առաջին բուժօգնություն։ Բժիշկները գրանցում են, թե ով ինչ դեղեր է ընդունում, որպեսզի դրանց պակաս չլինի։ Բուժզննումն անհրաժեշտ է նաև ապաստարանում հիվանդությունների տարածումը թույլ չտալու համար։ Բժշկական սենյակը, կախված ապաստարանի հնարավորություններից, բաղկացած է երեք-չորս սեղաններից՝ բաժանված միջնապատերով կամ առանձին սենյակներով։
4. Последний этап – расселение. В больших палаточных лагерях устраивают целые улицы из палаток. Им присваивают название или даже красят разными цветами, чтобы было проще ориентироваться. В дальнейшем это может помочь при получении питания и других продуктов, так как составляется расписание для каждой улицы, назначается общее время сборов. Оперативно доносить информацию можно и с помощью чатов, если в лагере есть связь. Чтобы на новом месте людям было легко ориентироваться, предусматривают навигацию.
Բնակարան
Есть общие правила устройства жилья. В закрытых помещениях размещают женщин, семьи, стариков, больных. В открытых помещениях, палатках остаются мужчины и молодежь. Одинокие женщины и мужчины селятся отдельно, семьи не разделяют. Желательно, чтобы женщины с маленькими детьми тоже жили в отдельном месте, так как это особо уязвимая группа переселенцев. К тому же плач малышей может мешать другим жильцам, на этом фоне возникают конфликты.
Ապաստարաններում առավել հարմար է երկհարկանի մահճակալներ տեղադրել: Եթե չկան նման կամ նույնիսկ սովորական մահճակալներ, ապա կարելի է հարմարեցնել գորգերը, ծղոտե ներքնակները կամ փայտե ներքնակները, որպեսզի մարդիկ ստիպված չլինեն քնել գետնին: Կամավորները նշում են, որ վերմակների փոխարեն խորհուրդ է տրվում օգտագործել քնապարկեր, քանի որ դրանք ավելի հարմար է լվալ, հատկապես, որ կան քնապարկեր, որոնք ծալվում են վերմակների տեսքով։ Բարձերը առաջին անհրաժեշտության իրեր չեն համարվում, դրանց փոխարենը սեփական իրերն են դրվում գլխի տակ։
Եթե ապաստարանը հանդիսանում է մեկ մեծ սենյակ, և մարդիկ ստիպված այնտեղ անցկացնել մի քանի շաբաթ, ապա հարկավոր է պատեր տեղադրել, օրինակ՝ նրբատախտակից։
Волонтер Михаил Векленко рассказывает, что есть специальная система постройки модульных домов. Конструкции создаются на стройке, после чего транспортируются и собираются сразу в лагере. Но части конструкции не должны превышать 2,5 метров, иначе понадобится специализированный транспорт для перевозки, а не обычные грузовики.
В пунктах временного размещения, где все же принимают животных, нужно предусмотреть отдельное место с клетками или переносками, водой, закупать корм. Едой для животных лагерь могут обеспечивать зоомагазины и другие организации, занимающиеся питомцами.
Սնունդ
В месте прибытия устанавливают столы с чаем и едой. Нужно предусмотреть, чтобы там еда была постоянно. Внутри лагеря размещают кухню со столовой. Персоналу будет проще справляться с потоком людей, если установить часы приема пищи. В большом лагере открывают несколько пунктов выдачи еды или разрабатывают график для каждой «улицы». Если есть значительные нарушения, и люди приходят несколько раз за едой, берут больше положенного, то вводят систему талонов на продукты.
Волонтерка Евгения Кобылянская работала в лагере, куда люди прибывали 24/7. Чтобы никто не остался голодным, помимо столовой, действовавшей по часам, круглосуточно был открыт кафетерий. Днем в нем дежурило минимум два волонтера, и ночью – один. Опытным путем команда Евгении выяснила, что самообслуживание не подходит в такой стрессовой ситуации. Также на кухне была выделена часть для мам с маленькими детьми, которым требуется отдельное питание. Родители координировались и готовили детское питание сами.
Կարևոր է, որպեսզի առնվազն երկու օրը մեկ անգամ ճաշացանկում լինի ապուր։ Սա օգնում է նվազեցնել հիվանդությունների և աղիքային խնդիրների քանակը։ Բացի այդ, դեղամիջոցներն ավելի թանկ են, քան սնունդը։
В постоянном открытом доступе оставляют кипяток в бойлере, обычную питьевую воду и многоразовые подписанные пластиковые кружки. Чай лучше давать только на время работы столовой, иначе пакетики и сахар «исчезают» и заканчиваются. Волонтеры говорят, что вода в пластике не нужна.
Չի թույլատրվում ուտելիք մտցնել վրաններ, քանի որ միջատների տարածման վտանգ կա, և առհասարակ այդպիսով աղբն ավելանում է։ Նրանք, ովքեր չեն հասցրել իրենց փողոցի հետ միասին ճաշել, հերթագրվում են մյուս փողոցի վերջում։
Եթե ապաստարանում կան գազի բալոններ, ջրով տարաներ և ցանկացած այլ սարքավորում (նույնիսկ պարզ օգտագործման կանոններով), ապա անհրաժեշտ է կամավորների և աշխատակիցների համար պարտադիր ուսուցում անցկացնել և ուղեցույցներ հրապարակել: Սա կպաշտպանի դժբախտ պատահարներից:
Կամավորները խորհուրդ են տալիս պատրաստի կերակուրների մատակարարման շուրջ բանակցել հովանավորների հետ՝ ռեստորաններ, ֆերմաներ, հացաբուլկեղեն արտադրողներ և այլն: Պատահում է, որ այդ ձեռնարկություններում մնում են լավ ապրանքներ, դրանք չեն հասցնում վաճառել, կամ գուցե չեն համապատասխանում պաշտոնական չափանիշենրին, այդուհանդերձ, պիտանի են ուտելու համար։ Ընկերությունները կարող են նաև պատրաստել հատուկ ապաստարանի համար: Հարմար է, երբ ռեստորանները մատակարարում են ճաշերը և ընթրիքները, իսկ նախաճաշերը, օրինակ՝ շիլաները, եփում են ապաստարաններում մեծ տարաներում։ Եթե մատակարարները շատ են, ապա խոհանոցի պատասխանատուն պետք է ժամանակացույց կազմի, թե երբ, ով, ինչ պետք է բերի, իսկ երբ մատակարարում չի լինելու, և պետք է ինքնուրույն ինչ-որ բան պատրաստել։
Զինվորականները, որոնց մասին արդեն նշեցինք, ունեն դաշտային խոհանոց՝ իրենց խոհարարներով։ Այս տեսակի խոհանոցը կարող է արագ տեղադրվել և նախատեսված է մարդկանց մեծ հոսքի համար: Կրոնական կազմակերպությունները նույնպես կարող են ապահովել սնունդով։ Լեհ-ուկրաինական սահմանին աշխատող կամավոր Գեորգի Նուրմանովը խորհուրդ է տալիս կապ հաստատել World Central Kitchen-ը («Միջազգային կենտրոնական խոհանոց»),որն օգնում է դաշտային խոհանոցի հարցերով։
Ларьки с товарами
На территории лагеря устанавливают ларек с первоочередными продуктами и вещами: мылом, шампунями, средствами гигиены, сланцами и т.д. Там же можно со скидкой купить то, что не раздают бесплатно: вещи более высокого качества, снеки, лапшу быстрого приготовления. Или же в ларьке можно получить вещи в не отведенные для этого часы. Платные киоски важно устанавливать, чтобы у людей было право выбора, чтобы они не уходили от обычной жизни. Однако нужно чутко следить за эмоциональной обстановкой в лагере, так как платные ларьки могут вызвать дискриминационный протест у тех, кто оказался без средств.
Կորած իրերի համար առանձին տարածք են հատկացնում։
Главное в устройстве и работе лагеря – это «человеческий подход», как говорит помогавший в Польше волонтер Яцек. Он рассказал, что, например, можно не просто раздавать одежду, а сделать «бесплатный магазин». Там человек сам выбирает понравившуюся одежду. Это с психологической точки зрения помогает почувствовать человеку, что он контролирует свою жизнь. Важно не превращать раздачу вещей в конвейер, не сваливать в большие кучи, где бы люди часами искали одежду. Все вещи нужно хранить на складе, проверять их состояние и регламентировать получение.
Душ и туалет
Պետք է տաք ցնցուղի հնարավորություն լինի, նույնիսկ եթե այն շարժական է։ Դրա առջև պետք է տեղակայված լինի հանդերձարան, նույնպես ջեռուցվող։ Տղամարդկանց և կանանց լոգասենյակները պետք է առանձնացված լինեն կամ պետք է սահմանվի գրաֆիկ։ Լոգանքի հողաթափերը (դրանք հաճախ մոռանում են), սրբիչները և հիգիենայի պարագաները տրվում են բոլորին առձեռն, սակայն դրանք ազատ հասանելի չեն:
Պետքարանները միշտ պետք է մաքուր լինեն։ Լավ կլինի, որ դրանք մաքրեն ոչ թե կամավորները, այլ մաքրման ընկերությունների մասնագետները։
Чистота
Անհրաժեշտ կլինի լվացքատուն, ցանկալի է երկու կամ երեք լվացքի մեքենա, հատկապես արդյունաբերական: Տնտեսել կարելի է ոչ թե լվացքի փոշի օգտագործելով, այլ լվացքի պարկուճներ և միանգամից լվանալ մեծ քանակությամբ իրեր: Եթե ապաստարանում քիչ տեղ կա, ապա նպատակահարմար չէ այն հատկացնել իրերը չորացնելու համար։ Փոխարենը դրանք կախում են վրանների արանքում կամ, պատուհանից դուրս՝ փողոցում։
Ապաստարանի շուրջ պետք է տեղադրվեն աղբարկղեր, և պետք է կամավորների խումբ հատկացնել, որը կօգնի մաքրել տարածքը:
Առողջապահություն
Բժշկական կարիքների համար հատկացված են մի քանի տարածքներ կամ սենյակներ կան։ Եթե ապաստարանը գտնվում է բաց տարածքում, ապա պետք է տեղադրել միջնապատեր՝ մարդկանց հարմարության համար։ Առանձնացնում են
- Комнату первичного осмотра.
- Приемный кабинет.
- Стационар для больных, отапливаемый, с доступом к воде. Даже если лагерь в поле, в нем устанавливают, например, контейнер, чтобы огородить пациентов.
- Склад медикаментов.
Բժշկական կայանը պետք է տրանսպորտային հասանելիություն ունենա՝ ապրանքները բեռնաթափելու և ծանր հիվանդներին տեղափոխելու համար։
Повторим, что при приеме беженцев важно проводить первичный осмотр, чтобы не допустить эпидемий в лагере, знать, кому и какая помощь нужна. Ответственный за медицину волонтер составляет протокол осмотра и обучает персонал работать по этому протоколу. Обязательно нужно проверять пострадавших на вшей, и даже будучи уверенными, что их в лагере нет, стоит закупить специальные спреи, чтобы всех обрабатывать, в особенности детей. Специально следует уделить внимание «особенным» болезням, о которых люди могут постесняться рассказать, например, ВИЧ и СПИД. Таким больным легче довериться не обычному волонтеру, а врачу, который заполнит медицинскую карту с учетом права на конфиденциальность.
Врачи ведут учет всех лекарств, составляют списки беженцев с хроническими заболеваниями (диабетом, раком и т.д.), чтобы понимать нужды людей и всегда иметь запас медикаментов.
Դեղերն ընդունվում են ոչ միայն հովանավորներից կամ ձեռք են բերվում նրանց փողերով, այլ նաև ստացվում են պետությունից, տեղական դեղատներից, հիվանդանոցներից և հիմնադրամներից։
Բուժկետում պետք է շուրջօրյա ներկա լինի բժիշկ կամ բուժքույր, ով կարող է արագ գնահատել հիվանդի վիճակը և ցուցաբերել առաջին օգնություն՝ դեղորայք տալ կամ շտապ օգնություն կանչել: Հարմար է, երբ ապաստարանում հերթապահում է շտապօգնության մեքենան։
Այնպիսի կազմակերպություններ, ինչպիսիք են «Բժիշկներ առանց սահմանների» և Կարմիր Խաչը, մեծ փորձ ունեն մարդկանց ժամանակավոր ապաստարաններում բժշկական օգնություն ցուցաբերելու հարցում։
Безопасность
В лагере обязательно нужна охрана, так как, к сожалению, бывают случаи насилия, воровства и другие неприятные ситуации. Контролируют все входы и выходы в лагере, склады с вещами и продуктами питания.
Чтобы облегчить работу охраны и обеспечить порядок в лагере, устанавливают четкие правила, например, полный запрет на алкоголь и наркотики. Ирина Белоусова рассказывает, что в лагерях, где разрешен алкоголь, возрастает уровень домашнего насилия, часто случаются драки и пр. Наличие спиртных напитков иногда даже проверяют в комнатах. Курить обычно разрешают за пределами лагеря или в специально огороженном месте. Это помогает избежать конфликтов и жалоб на дым.
Инструкции прописывают, развешивают на информационных стендах, о них сообщают при заселении. За нарушение правил после одного-двух предупреждений из лагеря выгоняют.
Գրանցվելիս տեղահանվածներին տրվում են տարբերանշաններ, օրինակ՝ համարակալված թևնոցներ։ Աշխատակիցների համար դրանք պլաստիկ կրծքանշաններ են, որպեսզի հնարավոր չլինի կեղծել։ Այս կերպ ապաստարանի բնակիչները հասկանում են, թե ով է իրենց առջևում։
Связь и информационное оснащение
Շատ կարևոր է ապաստարանում անհապաղ կապ ապահովել։ Նախընտրելի է ունենալ Wi-Fi, բայց եթե չկա, ապա յուրաքանչյուր ընտանիքի կամ մի քանի հոգանոց խմբի տրվում են SIM քարտեր ինտերնետով։
Եթե տեղահանված մարդկանց տեղավորվում են տներում կամ հյուրանոցներում, նրանք կարող են չաթեր կազմակերպել՝ օրինակ՝ որոշելու, թե ում հերթն է մաքրել, գնել հիգիենայի պարագաների և այլն։
В лагере должны быть установлены информационные стенды со справочной информацией, правилами, картой местности, анонсами мероприятий, перечнем фондов, в которые можно обратиться. Недалеко расположить столы или палатки с волонтерами из так называемой службы поддержки. Можно создать базу знаний, из которой работники будут получать информацию. Удобно, когда в этой базе есть сведения о жилье и работе для переселенцев. Опытные организаторы советуют не размещать информационный блок возле пункта приема беженцев, чтобы не образовывать толпы.
Досуг
Не все об этом задумываются, но важно, чтобы приехавшие люди имели место для времяпрепровождения: чтения книг, настольных игр. Раз в день должны проводиться мастер-классы, лекции, другие разнообразные активности, чтобы люди отвлекались, отдыхали и выдыхали, не скучали, общались.
Еще один ресурс для «занятости» беженцев – оказание услуг. Среди переселенцев много рукодельцев и мастеров: парикмахеров, массажистов и др. Им можно предложить «поработать» за чаевые. Как специалисты, так и их посетители (ими могут быть в том числе волонтеры) получат положительные эмоции от новой стрижки или расслабляющего массажа.
Отдельно организуют развлечения для детей разного возраста. Для совсем маленьких детей желательно отвести отдельное место, а не закуток в палатках. Там кладут паласы, игрушки; могут проводить время родители. Должна быть возможность оставить детей с нянями. Ими становятся не только волонтеры, но и мамы с папами, которые дежурят по расписанию.
Волонтеры
Ստեղծվում է կամավորների տվյալների բազա։ Նրանք նշում են անձնական տվյալները, ժամանակը, երբ և ինչպես են պատրաստ օգնել, իրենց հմտությունները և մեքենայի առկայությունը: Անպայման ստուգեք կամավորների անձնագրերը և պահեք դրանց պատճենները տվյալների բազայում: Որոշ ճամբարներում ստուգում են աշխատողների սոցիալական ցանցերը և նույնիսկ՝ արդյոք նրանք գտնվում են հետախուզման մեջ, թե ոչ։ Նման միջոցները անհրաժեշտ են, քանի որ երբեմն անբարեխիղճ մարդիկ են գրանցվում որպես կամավորներ։
Կամավորների փորձի համաձայն՝ ամենաթանկ աշխատողները նրանք են, ովքեր տիրապետում են առնվազն երկու լեզվի։ Հայաստանի և Արցախից տեղահանվարծների դեպքում դրանք հայերենն ու ռուսերենն են։ Նշում են, որ ապաստարաններում միշտ թարգմանիչների պակաս կա։
Нужно постараться найти применение, дело каждому человеку, желающему помочь. Даже если волонтер плохо справляется, координатору не стоит от него отказываться, а вместо этого подобрать такую работу, на которой помощник точно пригодится. Важно не забывать, что и сами беженцы готовы помогать друг другу. После того, как они передохнут, пройдет первый стресс, участие в жизни лагеря может стать для них отдушиной. Охрана, кухня, сортировка складов, детские активности и даже медицинская помощь – со всем этим можно обращаться и к переселенцам тоже. Но, конечно, задачи не должны быть принудительными.
Быть волонтером трудно. Ежедневно они видят горе, злость, слезы, упорно работают, а потому очень быстро выгорают. Чтобы подготовить волонтеров к предстоящей работе, перед открытием лагеря можно устроить «прекэмп» – предварительную встречу с обсуждением будущей работы. Также членам команды предлагают супервизию, а в первые дни – помощь психологов.
Общение с квалифицированным специалистом важно еще и потому, что у кого-то может возникнуть синдром Сальвадора – спасителя, и тогда помощь другим будет оказываться во вред себе. У кого-то появится ощущение, что он/она мало работает и никому не помогает, хотя на самом деле важно оказать поддержку даже одному пострадавшему.
Если волонтеры работают сменами, то обязательно должна быть комната отдыха, где они могут спрятаться ото всех и от всего, даже просто спокойно поесть.
Հարկավոր է գոնե մի քանի օրը մեկ հավաքել կամավորներին և քննարկել խնդիրները, աջակցել միմյանց։ Այս ընթացքում հոգեբանական աջակցության կարիք ունեն ոչ միայն տեղահանվածները, այլ նաեւ ապաստարանի աշխատակիցները։
Լուսանկարը՝ freepic
Фандрайзинг и сбор помощи
Կրկնենք, որ որպեսզի խոշոր ընկերություններն ապաստարանին գումար փոխանցեն, պետք է լինի պաշտոնապես գրանցված կազմակերպություն։ Մատակարարները և խոշոր հովանավորները չեն կարող նվիրատվությունները կամ իրենց արտադրանքը փոխանցել անհայտ անձանց:
Самой стабильной поддержкой лагеря являются рекуррентные (автоматические) платежи. Это небольшие, но постоянные суммы от частных лиц. Автоматические поступления – предсказуемые, накапливаемые, их тратят на тяжеловесные административные расходы. Но чтобы получать постоянные переводы, нужно активно вести соцсети и рассказывать о своей деятельности и затратах.
Совет от Ирины Белоусовой по привлечению донатов: «Лучше всего деньги собираются на конкретную историю. Например, у 50-ти детей нет нормальной обуви. Нужно описать одну реальную ситуацию одного из этих детей, стесняющегося идти гулять в сапогах, в которых три дня добирался из Харькова».
Опытные волонтеры рассказывают, что фонды, компании и простые люди охотнее приносят продукты, медикаменты и другие нужные вещи, а не деньги. Поэтому легче и эффективнее – запрашивать определенные товары, например, зубные щетки, прокладки, одежду, мыло, шампуни. 90% еды советуют брать у дружественных ресторанов. А деньги нужно беречь, потому что их всегда очень мало, они могут понадобиться на заранее неучтенные нужды.
Необходимо регулировать гуманитарную помощь: ее поступление, распределение, складирование. При этом складов должно быть два – в городе и в лагере. Продуктов, по опыту волонтеров, бывает даже в избытке, поэтому много ресурсов и сил уходит на логистику и сортировку, а значит, требуется работник склада. Он ведет списки с необходимыми вещами и контролирует пополнение.
Для тех, кто хочет помочь из-за границы, но, опять же, товарами, а не деньгами, можно собрать список нужных товаров на маркетплейсах. Жертвователям останется только оплатить заказ и указать удобный для доставки адрес.
Чтобы собрать денежные средства, можно организовывать концерты, лекции, кинопоказы и другие мероприятия. Донору проще заплатить за ивент, чем просто присылать деньги фонду. Минимальное время на подготовку и паблишинг – неделя.
Պետք է սոցիալական ցանցերով, լրատվամիջոցներով մարդկանց հասցնել, որ ցանկացած օգնություն կարևոր է, անգամ 200 դրամը։ Եվ այստեղ հարկ է նշել, որ բոլոր նվիրատվությունները, անկախ չափից, պետք է հաշվի առնվեն և հրապարակվեն բաց վիճակագրությամբ և հաշվետվությամբ կայքում։
Եթե ապաստարանը վրանային է, ապա դրա կազմակերպման հարցում կարող են օգնել զինվորականները։ Բանակի պահեստներում պահվում են հատուկ վրաններ՝ մեծ և հարմարավետ, մահճակալներ, այդ թվում՝ երկհարկանի, վառարաններ և դաշտային խոհանոցի սարքավորումներ։ Բացի այդ, նրանք ունեն հատուկ թիմեր, որոնք գիտեն, թե ինչպես արագ և արդյունավետ կերպով կազմակերպել նման ապաստարաններ։
Կամավոր Եվգենյա Կոբիլյանսկայան խորհուրդ է տալիս կապվել Միջազգային փրկարար կոմիտեի (IRC) հետ, որն օգնում է փախստականներին ամբողջ աշխարհում: IRC-ը Հայաստանում մասնաճյուղ չունի, սակայն այս հարցի լուծումը կա․ կոմիտեն միջոցներ է փոխանցում ապաստարաններին բարեկամ-հիմնադրամների միջոցով։ IRC-ն դրամահավաք է իրականացնում, ինչպես նաև արագ տներ է կառուցում փախստականների համար:
Переселенцам активно, не требуя документов от организаторов лагеря, помогают различные религиозные организации, в особенности миссионеры. Представители конфессий могут оказывать психологическую помощь, поддерживать и успокаивать беженцев, но при этом не должны проповедовать.
Լուսանկարը՝ partystock
Վերջաբան
Организаторы лагеря должны понять, куда отправить людей дальше из транзитного места пребывания, а для этого – разработать систему трансфера в другие лагеря, крупные города, за границу. Связывайтесь с местными и международными фондами и организациями, занимающимися вопросами беженцев. Кому-то может понадобиться помощь с документами, жильем, работой, и это тоже нужно предусмотреть.
Եթե մարդիկ, այդուհանդերձ, երկար են մնում մշտական ապաստարաններում, ապա պետք է հոգ տանել նրանց կրթության, վերապատրաստման դասընթացների և աշխատանքի մասին։ Как пишет издание ArchDaily: «Ճամբարները լրագրողների հետ միասին ճամպրուկները չեն հավաքում։ Միջինում դրանք գործում են յոթից տասնյոթ տարի, իսկ շատերն ավելի երկար»:Իսկ «Փոշի» ամսագիրը провел исследование и выяснил, что «Եվրոպայում տեղահանվածների վերջին ճամբարը փակվել է 1959 թվականին՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից գրեթե տասնհինգ տարի անց»։ Պետք է ամեն ինչ անել, որպեսզի Արցախի բնակիչները նման ճակատագրի չարժանանան, և նրանք հնարավորինս արագ գտնեն իրենց տունը։
Տեղահանվածների ապաստարանի աշխատանքի օրինակ կարելի է տեսնել Russians for Ukraine («Ռուսները՝ Ուկրաինայի համար») կամավորական կազմակերպության հիմնադիրն է:Ժամանակավոր վերաբնակեցման վայրերի մասին պատմում է ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի կայքը։.
Այս հոդվածը գրելիս մեզ օգնեցին․
Գեորգի Նուրմանովը. Մասնակցել է ավտոկայանատեղիում և չգործող առևտրի կենտրոնում ժամանակավոր ապաստարանի ստեղծմանը։ Լոգիստիկայի մասնագետ։
Իրինա Բելոուսովան. Հինգ տարի շարունակ օգնել է աշխատանքային միգրանտների երեխաներին։ Աշխատում է նախկին մանկական ճամբարներում և առողջարաններում (տարողունակությունը՝ 150–500 մարդ) տեղակայված ժամանակավոր բնակության չորս կենտրոնների հետ Ռուսաստանում։
Եվգենյա Կոբիլյանսկայան. Համակարգում է փախստականների ճամբարներ Տիխուանայում և Մեխիկոյում:
Իրինա Ռաուն. Աշխատում է տարբեր երկրներից ժամանած փախստականների հետ սոցիալական հարցերի շուրջ։ Կամավոր աշխատել է Դրեզդենում և լեհ-ուկրաինական սահմանին ուկրաինացի և սիրիացի փախստականների համար նախատեսված ճամբարներում:
Սաշա Պեչենկան. Координатор лагеря для украинских беженцев в Пшемысле. Организовывал лагерь в пустых помещениях, взаимодействовал с международными фондами.
Յացեկը. Աշխատել է Լեհաստանի մի քանի ճամբարներում: Պատասխանատու է ժամանակավոր բնակության վայրերում տեղափոխման և նյութատեխնիկական ապահովման համար:
Ուստինյան․Որպես կամավոր է աշխատել Լեհաստանում, օգնել է փախստականներին ճամբարից հետո հաստատվել արտասահմանում և մասնակցել է «Ուկրաինայի տան» աշխատանքներին։
Михаил Векленко. Экономист-урбанист. Помогал сотням украинских беженцев в Европе лично и тысячам опосредованно. Планирует организовывать постоянное жилье для арцахцев в Армении.
Ավելացնել մեկնաբանություն